Sanskrit Word Forms - Pronouns

शब्दरूपाणि - सर्वनामपदानि (śabdarūpāṇi - sarvanāmapadāni)

Chapter

5 Skill Level

Intermediate

Language

Sanskrit explained in English

Overview

Hope you have understood and learnt Word Classes, Grammatical Numbers, Persons & Genders, Cases & Tenses and Sanskrit Word Forms – Nouns in chapter 1, 2, 3 & 4 respectively.

This is the fifth chapter in this series which explains the Sanskrit Word Forms of various Sanskrit Pronouns.

सर्वनामपदानि (sarvanāmapadāni) means pronouns in Sanskrit. These are used to replace nouns when excessive repetition in the sentence is unwieldy. The pronouns in Sanskrit follow the noun to be replaced in all aspects, i.e. – to use a pronoun in place of a noun, we would use the same grammatical gender, grammatical case and grammatical number as we would have done for the noun.

Learning this chapter will help you:

Who is the chapter for?

Word Forms - Pronouns
शब्दरूपाणि - सर्वनामपदानि (śabdarūpāṇi - sarvanāmapadāni)

Note: Pronouns generally have no ‘सम्बोधनम्’ as their ‘कारकम्’, since we cannot actually call someone using a pronoun, and ‘सम्बोधनम्’ is the case used to to call someone directly.

Note: The pronouns ‘अस्मद्’ and ‘युष्मद्’ meaning ‘I’ and ‘You’ respectively have no distinction between their forms in the three grammatical genders.

A few of the most common words are listed down below, which will be helpful for your understanding:

‘अस्मद्’ शब्दः (Me)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
अहम्	आवाम्	वयम्	प्रथमा
माम्/मा	आवाम्/नौ	अस्मान्/नः	द्वितीया
मया	आवाभ्याम्	अस्माभिः	तृतीया
मह्यम्/मे	आवाभ्याम्/नौ	अस्मभ्यम्/नः	चतुर्थी
मत्	आवाभ्याम्	अस्मत्	पञ्चमी
मम/मे	आवयोः/नौ	अस्माकम्/नः	षष्ठी
मयि	आवयोः	अस्मासु	सप्तमी

‘युष्मद्’ शब्दः (You)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
त्वम्	युवाम्	यूयम्	प्रथमा
त्वाम्/त्वा	युवाम्/वाम्	युष्मान्/वः	द्वितीया
त्वया	युवाभ्याम्	युष्माभिः	तृतीया
तुभ्यम्/ते	युवाभ्याम्/वाम्	युष्मभ्यः/वः	चतुर्थी
त्वत्	युवाभ्याम्	युष्मत्	पञ्चमी
तव/ते	युवयोः/वाम्	युष्माकम्/वः	षष्ठी
त्वयि	युवयोः	युष्मासु	सप्तमी

‘तद्’ शब्दः – पुल्लिङ्गम् (That; Masculine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
सः	तौ	ते	प्रथमा
तम्	तौ	तान्	द्वितीया
तेन	ताभ्याम्	तैः	तृतीया
तस्मै	ताभ्याम्	तेभ्यः	चतुर्थी
तस्मात्	ताभ्याम्	तेभ्यः	पञ्चमी
तस्य	तयोः	तेषाम्	षष्ठी
तस्मिन्	तयोः	तेषु	सप्तमी

‘तद्’ शब्दः – स्त्रीलिङ्गम् (That; Feminine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
सा	ते	ताः	प्रथमा
ताम्	ते	ताः	द्वितीया
तया	ताभ्याम्	ताभिः	तृतीया
तस्यै	ताभ्याम्	ताभ्यः	चतुर्थी
तस्याः	ताभ्याम्	ताभ्यः	पञ्चमी
तस्याः	तयोः	तासाम्	षष्ठी
तस्याम्	तयोः	तासु	सप्तमी

‘तद्’ शब्दः – नपुंसकलिङ्गम् (That; Neuter)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
तत्	ते	तानि	प्रथमा
तत्	ते	तानि	द्वितीया
तेन	ताभ्याम्	तैः	तृतीया
तस्मै	ताभ्याम्	तेभ्यः	चतुर्थी
तस्मात्	ताभ्याम्	तेभ्यः	पञ्चमी
तस्य	तयोः	तेषाम्	षष्ठी
तस्मिन्	तयोः	तेषु	सप्तमी

‘यद्’ शब्दः – पुल्लिङ्गम् (Which; Masculine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
यः	यौ	ये	प्रथमा
यम्	यौ	यान्	द्वितीया
येन	याभ्याम्	यैः	तृतीया
यस्मै	याभ्याम्	येभ्यः	चतुर्थी
यस्मात्	याभ्याम्	येभ्यः	पञ्चमी
यस्य	ययोः	येषाम्	षष्ठी
यस्मिन्	ययोः	येषु	सप्तमी

‘यद्’ शब्दः – स्त्रीलिङ्गम् (Which; Feminine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
या	ये	याः	प्रथमा
याम्	ये	याः	द्वितीया
यया	याभ्याम्	याभिः	तृतीया
यस्यै	याभ्याम्	याभ्यः	चतुर्थी
यस्याः	याभ्याम्	याभ्यः	पञ्चमी
यस्याः	ययोः	यासाम्	षष्ठी
यस्याम्	ययोः	यासु	सप्तमी

‘यद्’ शब्दः – नपुंसकलिङ्गम् (Which; Neuter)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
यत्	ये	यानि	प्रथमा
यत्	ये	यानि	द्वितीया
येन	याभ्याम्	यैः	तृतीया
यस्मै	याभ्याम्	येभ्यः	चतुर्थी
यस्मात्	याभ्याम्	येभ्यः	पञ्चमी
यस्य	ययोः	येषाम्	षष्ठी
यस्मिन्	ययोः	येषु	सप्तमी

‘किम्’ शब्दः – पुल्लिङ्गम् (What; Masculine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
कः	कौ	के	प्रथमा
कम्	कौ	कान्	द्वितीया
केन	काभ्याम्	कैः	तृतीया
कस्मै	काभ्याम्	केभ्यः	चतुर्थी
कस्मात्	काभ्याम्	केभ्यः	पञ्चमी
कस्य	कयोः	केषाम्	षष्ठी
कस्मिन्	कयोः	केषु	सप्तमी

‘किम्’ शब्दः – स्त्रीलिङ्गम् (What; Feminine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
का	के	काः	प्रथमा
काम्	के	काः	द्वितीया
कया	काभ्याम्	काभिः	तृतीया
कस्यै	काभ्याम्	काभ्यः	चतुर्थी
कस्याः	काभ्याम्	काभ्यः	पञ्चमी
कस्याः	कयोः	कासाम्	षष्ठी
कस्याम्	कयोः	कासु	सप्तमी

‘किम्’ शब्दः – नपुंसकलिङ्गम् (What; Neuter)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
किम्	के	कानि	प्रथमा
किम्	के	कानि	द्वितीया
केन	काभ्याम्	कैः	तृतीया
कस्मै	काभ्याम्	केभ्यः	चतुर्थी
कस्मात्	काभ्याम्	केभ्यः	पञ्चमी
कस्य	कयोः	केषाम्	षष्ठी
कस्मिन्	कयोः	केषु	सप्तमी

‘एतद्’ शब्दः – पुल्लिङ्गम् (This; Masculine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
एषः	एतौ	एते	प्रथमा
एतम्	एतौ	एतान्	द्वितीया
एतेन	एताभ्याम्	एतैः	तृतीया
एतस्मै	एताभ्याम्	एतेभ्यः	चतुर्थी
एतस्मात्	एताभ्याम्	एतेभ्यः	पञ्चमी
एतस्य	एतयोः	एतेषाम्	षष्ठी
एतस्मिन्	एतयोः	एतेषु	सप्तमी

‘एतद्’ शब्दः – स्त्रीलिङ्गम् (This; Feminine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
एषा	एते	एताः	प्रथमा
एताम्	एते	एताः	द्वितीया
एतया	एताभ्याम्	एताभिः	तृतीया
एतस्यै	एताभ्याम्	एताभ्यः	चतुर्थी
एतस्याः	एताभ्याम्	एताभ्यः	पञ्चमी
एतस्याः	एतयोः	एतासाम्	षष्ठी
एतस्याम्	एतयोः	एतासु	सप्तमी

‘एतद्’ शब्दः – नपुंसकलिङ्गम् (This; Neuter)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
एतत्	एते	एतानि	प्रथमा
एतत्	एते	एतानि	द्वितीया
एतेन	एताभ्याम्	एतैः	तृतीया
एतस्मै	एताभ्याम्	एतेभ्यः	चतुर्थी
एतस्मात्	एताभ्याम्	एतेभ्यः	पञ्चमी
एतस्य	एतयोः	एतेषाम्	षष्ठी
एतस्मिन्	एतयोः	एतेषु	सप्तमी

‘इदम्’ शब्दः – पुल्लिङ्गम् (This; Masculine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
अयम्	इमौ	इमे	प्रथमा
इमम्/एनम्	इमौ/एनौ	इमान्/एनान्	द्वितीया
अनेन/एनेन	आभ्याम्	एभिः	तृतीया
अस्मै	आभ्याम्	एभ्यः	चतुर्थी
अस्मात्	आभ्याम्	एभ्यः	पञ्चमी
अस्य	अनयोः/एनयोः	एषाम्	षष्ठी
अस्मिन्	अनयोः/एनयोः	एषु	सप्तमी

‘इदम्’ शब्दः – स्त्रीलिङ्गम् (This; Feminine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
इयम्	इमे	इमाः	प्रथमा
इमाम्	इमे	इमाः	द्वितीया
अनया	आभ्याम्	आभिः	तृतीया
अस्यै	आभ्याम्	आभ्यः	चतुर्थी
अस्याः	आभ्याम्	आभ्यः	पञ्चमी
अस्याः	अनयोः	आसाम्	षष्ठी
अस्याम्	अनयोः	आसु	सप्तमी

‘इदम्’ शब्दः – नपुंसकलिङ्गम् (This; Neuter)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
इदम्	इमे	इमानि	प्रथमा
इदम्/एनत्	इमे/एने	इमानि/एनानि	द्वितीया
अनेन/एनेन	आभ्याम्	एभिः	तृतीया
अस्मै	आभ्याम्	एभ्यः	चतुर्थी
अस्मात्	आभ्याम्	एभ्यः	पञ्चमी
अस्य	अनयोः/एनयोः	एषाम्	षष्ठी
अस्मिन्	अनयोः/एनयोः	एषु	सप्तमी

‘अदस्’ शब्दः – पुल्लिङ्गम् (This/That; Masculine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
असौ	अमू	अमी	प्रथमा
अमुम्	अमू	अमून्	द्वितीया
अमुना	अमूभ्याम्	अमीभिः	तृतीया
अमुष्मै	अमूभ्याम्	अमीभ्यः	चतुर्थी
अमुष्मात्	अमूभ्याम्	अमीभ्यः	पञ्चमी
अमुष्य	अमुयोः	अमीषाम्	षष्ठी
अमुष्मिन्	अमुयोः	अमीषु	सप्तमी

‘अदस्’ शब्दः – स्त्रीलिङ्गम् (This/That; Feminine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
असौ	अमू	अमूः	प्रथमा
अमूम्	अमू	अमूः	द्वितीया
अमुया	अमूभ्याम्	अमूभिः	तृतीया
अमुष्यै	अमूभ्याम्	अमूभ्यः	चतुर्थी
अमुष्याः	अमूभ्याम्	अमूभ्यः	पञ्चमी
अमुष्याः	अमुयोः	अमूषाम्	षष्ठी
अमुष्याम्	अमुयोः	अमूषु	सप्तमी

‘अदस्’ शब्दः – नपुंसकलिङ्गम् (This/That; Neuter)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
अदः	अमू	अमूनि	प्रथमा
अदः	अमू	अमूनि	द्वितीया
अमुना	अमूभ्याम्	अमीभिः	तृतीया
अमुष्मै	अमूभ्याम्	अमीभ्यः	चतुर्थी
अमुष्मात्	अमूभ्याम्	अमीभ्यः	पञ्चमी
अमुष्य	अमुयोः	अमीषाम्	षष्ठी
अमुष्मिन्	अमुयोः	अमीषु	सप्तमी

Note: The conjugations of the words, ‘पर’, ‘अन्य’, ‘अपर’, ‘स्व’, ‘पूर्व’ and ‘अन्य’ are similar to the conjugation forms of the word, ‘सर्व’ which are given below.

‘सर्व’ शब्दः – पुल्लिङ्गम् (All; Masculine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
सर्वः	सर्वौ	सर्वे	प्रथमा
सर्वम्	सर्वौ	सर्वान्	द्वितीया
सर्वेण	सर्वाभ्याम्	सर्वैः	तृतीया
सर्वस्मै	सर्वाभ्याम्	सर्वेभ्यः	चतुर्थी
सर्वस्मात्	सर्वाभ्याम्	सर्वेभ्यः	पञ्चमी
सर्वस्य	सर्वयोः	सर्वेषाम्	षष्ठी
सर्वस्मिन्	सर्वयोः	सर्वेषु	सप्तमी
हे सर्वे!	हे सर्वौ!	हे सर्वे!	सम्बोधनम्

‘सर्व’ शब्दः – स्त्रीलिङ्गम् (All; Feminine)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
सर्वा	सर्वे	सर्वाः	प्रथमा
सर्वाम्	सर्वे	सर्वाः	द्वितीया
सर्वया	सर्वाभ्याम्	सर्वाभिः	तृतीया
सर्वस्यै	सर्वाभ्याम्	सर्वाभ्यः	चतुर्थी
सर्वस्याः	सर्वाभ्याम्	सर्वाभ्यः	पञ्चमी
सर्वस्याः	सर्वयोः	सर्वासाम्	षष्ठी
सर्वस्याम्	सर्वयोः	सर्वासु	सप्तमी
हे सर्वे!	हे सर्वे!	हे सर्वाः!	सम्बोधनम्

‘सर्व’ शब्दः – नपुंसकलिङ्गम् (All; Neuter)

एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्	विभक्तिः
सर्वम्	सर्वे	सर्वाणि	प्रथमा
सर्वम्	सर्वे	सर्वाणि	द्वितीया
सर्वेण	सर्वाभ्याम्	सर्वैः	तृतीया
सर्वस्मै	सर्वाभ्याम्	सर्वेभ्यः	चतुर्थी
सर्वस्मात्	सर्वाभ्याम्	सर्वेभ्यः	पञ्चमी
सर्वस्य	सर्वयोः	सर्वेषाम्	षष्ठी
सर्वेस्मिन्	सर्वयोः	सर्वेषु	सप्तमी
हे सर्व!	हे सर्वे!	हे सर्वाणि!	सम्बोधनम्

Sanskrit Word Forms - Pronouns

शब्दरूपाणि - सर्वनामपदानि (śabdarūpāṇi - sarvanāmapadāni)

Chapter

5

Skill Level

Intermediate

Language

Sanskrit explained in English

Overview

Learning this chapter will help you:

Who is the chapter for?

Word Forms - Pronouns
शब्दरूपाणि - सर्वनामपदानि (śabdarūpāṇi - sarvanāmapadāni)

You might also be interested in these sections

Sanskrit Letters

sandhiḥ

samāsaḥ

Recent Posts

Categories

Archives