Antonyms in Sanskrit
Antonyms are known as विपर्यायपदम् (viparyāyapadam) in Sanskrit.
Antonyms are words that express a meaning opposite to the meaning of another word.
This list is very helpful for students and newbies interested in learning Sanskrit.
The Antonyms in Sanskrit listed here are exhaustive and have been referenced from different Indian texts.
In the tables listed below, various Sanskrit antonyms are listed. The English words are listed first followed by their Sanskrit names, Transliteration and Hindi respectively.
Antonym | विपर्यायपदम् - 1
| Warm | – | Cool |
| उष्णः | – | शीतलः |
| uṣṇaḥ | – | śītalaḥ |
| गरम | – | ठंडा |
Antonym | विपर्यायपदम् - 2
| Fragrance | – | Smell |
| सुगन्धः | – | दुर्गन्धः |
| sugandhaḥ | – | durgandhaḥ |
| सुगंध | – | दुर्गन्ध |
Antonym | विपर्यायपदम् - 3
| Short | – | Long |
| अल्पः | – | दीर्घः |
| alpaḥ | – | dīrghaḥ |
| छोटा | – | लंबा |
Antonym | विपर्यायपदम् - 4
| Set | – | rise |
| अस्तः | – | उदयः |
| astaḥ | – | udayaḥ |
| अस्त | – | उदय |
Antonym | विपर्यायपदम् - 5
| Day | – | Night |
| दिनम् | – | रात्रिः |
| dinam | – | rātriḥ |
| दिवस | – | रात्रि |
Antonym | विपर्यायपदम् - 6
| True | – | False |
| सत्यम् | – | असत्यम् |
| satyam | – | asatyam |
| सत्य | – | असत्य |
Antonym | विपर्यायपदम् - 7
| Appropriate | – | Inappropriate |
| उचितम् | – | अनुचितम् |
| ucitam | – | anucitam |
| उचित | – | अनुचित |
Antonym | विपर्यायपदम् - 8
| Far | – | Near |
| दूरम् | – | समीपम् |
| dūram | – | samīpam |
| दूर | – | समीप |
Antonym | विपर्यायपदम् - 9
| One | – | Many |
| एकम् | – | अनेकम् |
| ekam | – | anekam |
| एक | – | अनेक |
Antonym | विपर्यायपदम् - 10
| Few | – | Much |
| अल्पः | – | बहुः |
| alpaḥ | – | bahuḥ |
| अल्प | – | बहुत |
Antonym | विपर्यायपदम् - 11
| Morning | – | Evening |
| प्रातः | – | सायम् |
| prātaḥ | – | sāyam |
| प्रातः | – | संध्या |
Antonym | विपर्यायपदम् - 12
| No | – | Yes |
| न | – | आम् |
| na | – | ām |
| ना | – | हां |
Antonym | विपर्यायपदम् - 13
| Here | – | There |
| अत्र | – | तत्र |
| atra | – | tatra |
| यहाँ | – | वहाँ |
Antonym | विपर्यायपदम् - 14
| Friend | – | Enemy |
| मित्रम् | – | शत्रुः |
| mitram | – | śatruḥ |
| मित्र | – | शत्रु |
Antonym | विपर्यायपदम् - 15
| Lazy | – | Hard work |
| अलसः | – | उद्यमशीलः |
| alasaḥ | – | udyamaśīlaḥ |
| आलस | – | परिश्रम |
Antonym | विपर्यायपदम् - 16
| Poor | – | Rich |
| अधनः | – | धनिकः |
| adhanaḥ | – | dhanikaḥ |
| निर्धन | – | सधन, श्रीमंत |
Antonym | विपर्यायपदम् - 17
| Impure | – | Pure |
| अशुद्धम् | – | शुद्धम् |
| aśuddham | – | śuddham |
| अशुद्ध | – | शुद्ध |
Antonym | विपर्यायपदम् - 18
| Generous | – | Miserly |
| उदारः | – | अनुदारः |
| udāraḥ | – | anudāraḥ |
| उदार | – | अनुदार |
Antonym | विपर्यायपदम् - 19
| High | – | Low |
| उच्चैः | – | नीचैः |
| uccaiḥ | – | nīcaiḥ |
| उच्च | – | नीच |
Antonym | विपर्यायपदम् - 20
| Rise | – | Set |
| उदयः | – | अस्तः |
| udayaḥ | – | astaḥ |
| उदय | – | अस्त |
Antonym | विपर्यायपदम् - 21
| Desirous | – | Disinterested |
| इच्छुकः | – | निरिच्छः |
| icchukaḥ | – | niricchaḥ |
| इच्छुक | – | निरीच्छ |
Antonym | विपर्यायपदम् - 22
| Once | – | Multiple times |
| एकवारम् | – | अनेकवारम् |
| ekavāram | – | anekavāram |
| एकबार | – | अनेकबार |
Antonym | विपर्यायपदम् - 23
| Difficult | – | Easy |
| कठिनम् | – | सरलम् |
| kaṭhinam | – | saralam |
| कठिन | – | सरल |
Antonym | विपर्यायपदम् - 24
| Talented | – | Talentless |
| गुणवानः | – | निर्गुणः |
| guṇavānaḥ | – | nirguṇaḥ |
| गुणवान | – | निर्गुण |
Antonym | विपर्यायपदम् - 25
| Shade | – | Sunny |
| छाया | – | आतपः |
| chāyā | – | ātapaḥ |
| छाँव | – | धूप |
Antonym | विपर्यायपदम् - 26
| Victory | – | Defeat |
| जयः | – | पराजयः |
| jayaḥ | – | parājayaḥ |
| जय | – | पराजय |
Antonym | विपर्यायपदम् - 27
| Evil-doer | – | Gentleman |
| दुर्जनः | – | सज्जनः |
| durjanaḥ | – | sajjanaḥ |
| दुर्जन | – | सज्जन |
Antonym | विपर्यायपदम् - 28
| God | – | Demon |
| देवः | – | दानवः |
| devaḥ | – | dānavaḥ |
| देव | – | दानव |
Antonym | विपर्यायपदम् - 29
| Righteousness | – | Iniquity |
| धर्मः | – | अधर्मः |
| dharmaḥ | – | adharmaḥ |
| धर्म | – | अधर्म |
Antonym | विपर्यायपदम् - 30
| White | – | Black |
| धवला | – | कृष्णा |
| dhavalā | – | kṛṣṇā |
| सफेद | – | काला |
Antonym | विपर्यायपदम् - 31
| Fearless | – | Fearful |
| निर्भयः | – | भीतः |
| nirbhayaḥ | – | bhītaḥ |
| निर्भय | – | भयभीत |
Antonym | विपर्यायपदम् - 32
| New | – | Old |
| नूतनः | – | पुरातनः |
| nūtanaḥ | – | purātanaḥ |
| नया | – | पुराना |
Antonym | विपर्यायपदम् - 33
| Holy | – | Unholy |
| पवित्रम् | – | अपवित्रम् |
| pavitram | – | apavitram |
| पवित्र | – | अपवित्र |
Antonym | विपर्यायपदम् - 34
| Sin | – | Good deed |
| पापम् | – | पुण्यम् |
| pāpam | – | puṇyam |
| पाप | – | पुण्य |
Antonym | विपर्यायपदम् - 35
| Light | – | Darkness |
| प्रकाशः | – | अन्धकारः |
| prakāśaḥ | – | andhakāraḥ |
| प्रकाश | – | अंधकार |
Antonym | विपर्यायपदम् - 36
| Dear | – | Unbeloved |
| प्रियः | – | अप्रियः |
| priyaḥ | – | apriyaḥ |
| प्रिय | – | अप्रिय |
Antonym | विपर्यायपदम् - 37
| Child | – | Old |
| बालः | – | वृद्धः |
| bālaḥ | – | vṛddhaḥ |
| बालक | – | वृद्ध |
Antonym | विपर्यायपदम् - 38
| Fear | – | Courage |
| भयम् | – | अभयम् |
| bhayam | – | abhayam |
| भय | – | अभय |
Antonym | विपर्यायपदम् - 39
| Profit | – | Loss |
| लाभः | – | हानिः |
| lābhaḥ | – | hāniḥ |
| लाभ | – | हानि, घाटा |
Antonym | विपर्यायपदम् - 40
| Left | – | Right |
| वामः | – | दक्षिणः |
| vāmaḥ | – | dakṣiṇaḥ |
| बाएँ | – | दाएँ |
Antonym | विपर्यायपदम् - 41
| Polite | – | Impolite |
| विनयः | – | अविनयः |
| vinayaḥ | – | avinayaḥ |
| विनय | – | अविनय |
Antonym | विपर्यायपदम् - 42
| Cold | – | Hot |
| शीतम् | – | उष्णम् |
| śītam | – | uṣṇam |
| शीत | – | उष्ण |
Antonym | विपर्यायपदम् - 43
| Auspicious | – | Inauspicious |
| शुभम् | – | अशुभम् |
| śubham | – | aśubham |
| शुभ | – | अशुभ |
Antonym | विपर्यायपदम् - 44
| Best | – | Worst |
| श्रेष्ठः | – | कनिष्ठः |
| śreṣṭhaḥ | – | kaniṣṭhaḥ |
| श्रेष्ठ | – | कनिष्ठ |
Antonym | विपर्यायपदम् - 45
| Happiness | – | Sadness |
| संतोषः | – | असंतोषः |
| saṃtoṣaḥ | – | asaṃtoṣaḥ |
| संतोष | – | असंतोष |
Antonym | विपर्यायपदम् - 46
| Even | – | Odd |
| समः | – | विषमः |
| samaḥ | – | viṣamaḥ |
| सम | – | विषम |
Antonym | विपर्यायपदम् - 47
| Knowledge | – | Ignorance |
| ज्ञानम् | – | अज्ञानम् |
| jñānam | – | ajñānam |
| ज्ञान | – | अज्ञान |
Antonym | विपर्यायपदम् - 48
| Thin | – | Thick |
| विरलः | – | घनः |
| viralaḥ | – | ghanaḥ |
| विरल | – | घना |
Comments Section