Essay on Eagle in Sanskrit

This is an essay on Eagle in Sanskrit.

Transliteration, meaning in English and Hindi translation is also given for better understanding.

This essay can be referenced by school students and Sanskrit learners.

Essay on Eagle in Sanskrit

गरुडः।

गरुडः एकः बलवान् खगः अस्ति। सः विष्णोः वाहनम् अस्ति।

गरुडः एकः विशालः खगः। तस्य द्वौ महतौ पक्षौ स्तः। तस्य चञ्चुः अपि सुन्दरी अस्ति। सः एकः तेजस्वी पक्षी अस्ति।

गरुडः सर्वेषु खगेषु श्रेष्ठतमः। अतः सः खगानां राजा इति मन्यते। अतः ‘खगेश्वरः’ इति तस्य एकम् अन्यं नाम​।

गरुडस्य पिता कश्यप​-ऋषिः माता च विनता। पौराणिककथासु गरुडस्य नागानां च शत्रुतायाः विषये कथाः दत्ताः। गरुडः विनता च नागमातुः कद्रोः दासौ। यदा कद्रुः गरुडम् अमृतरसम् आनेतुम् आज्ञापयत्, तदा गरुडस्य श्रीविष्णोः च मेलनम् अभवत्।

गरुडः नागानां शत्रुः। सः सर्पान् भक्षयति। अतः ‘नागनाशकः’, ‘नागान्तकः’ तथा च ‘अहिरिपुः’ इति तस्य कानिचन नामानि।

गरुडः भारते देवतुल्यः। सः मुख्यः देवः नास्ति, तर्हि अपि सर्वेषां मनस्सु तस्य विषये आदरभावः वर्तते। गरुडगायत्रीमन्त्रः अपि अस्ति। तेन नकरात्मकतायाः नाशः भवति। एषः सः पवित्रमन्त्रः –

ॐ तत्पुरूषाय विद्महे, सुवर्णपक्षाय धीमहि, तन्नो गरुड: प्रचोदयात्॥

garuḍaḥ

garuḍaḥ ekaḥ balavān khagaḥ asti। saḥ viṣṇoḥ vāhanam asti।

garuḍaḥ ekaḥ viśālaḥ khagaḥ। tasya dvau mahatau pakṣau staḥ। tasya cañcuḥ api sundarī asti। saḥ ekaḥ tejasvī pakṣī asti।

garuḍaḥ sarveṣu khageṣu śreṣṭhatamaḥ। ataḥ saḥ khagānāṃ rājā iti manyate। ataḥ ‘khageśvaraḥ’ iti tasya ekam anyaṃ nāma​।

garuḍasya pitā kaśyapa​-ṛṣiḥ mātā ca vinatā। paurāṇikakathāsu garuḍasya nāgānāṃ ca śatrutāyāḥ viṣaye kathāḥ dattāḥ। garuḍaḥ vinatā ca nāgamātuḥ kadroḥ dāsau। yadā kadruḥ garuḍam amṛtarasam ānetum ājñāpayat, tadā garuḍasya śrīviṣṇoḥ ca melanam abhavat।

garuḍaḥ nāgānāṃ śatruḥ। saḥ sarpān bhakṣayati। ataḥ ‘nāganāśakaḥ’, ‘nāgāntakaḥ’ tathā ca ‘ahiripuḥ’ iti tasya kānicana nāmāni।

garuḍaḥ bhārate devatulyaḥ। saḥ mukhyaḥ devaḥ nāsti, tarhi api sarveṣāṃ manassu tasya viṣaye ādarabhāvaḥ vartate। garuḍagāyatrīmantraḥ api asti। tena nakarātmakatāyāḥ nāśaḥ bhavati। eṣaḥ saḥ pavitramantraḥ –

oṃ tatpurūṣāya vidmahe, suvarṇapakṣāya dhīmahi, tanno garuḍa: pracodayāt॥

Essay on Eagle / Garuda

Garuda is a very powerful and mighty bird. He is the vehicle of Shri Vishnu.

Garuda is a massive bird. He has two great wings. His beak is also very beautiful. He is a very majestic bird. Garuda is the greatest bird. So he is also called the King of all birds. So ‘Khageshwara’ is another name of his.

Garuda’s father is Kashyapa Rishi and his mother is Vinata. Tales about the enmity between Garuda and the snakes have been given in the ancient stories. Garuda and Vinata were the slaves of the mother of the snakes, Kadru. Garuda and Shrivishnu first met when Kadru had ordered Garuda to bring the nectar of immortality, Amrita.

Garuda is the enemy of all snakes. He sometimes eats them. That is why ‘Naganashaka’, ‘Nagantaka’ and ‘Ahiripu’ are some of his other names.

Garuda is considered to be equal to a god in India. Although he is not a major god, Garuda holds respect in the minds of all Indians. The Gayatri Mantra of Garuda is also there. It is said to destroy all negativity. Following is that holy mantra –

We meditate on Garuda, the great soul, the manifestation of the Supreme Being. May the one with golden wings give me clarity. O Garuda, please guide me towards enlightenment.

गरुड पर निबंध

गरुड एक बहुत ही शक्तिशाली और शक्तिशाली पक्षी है। वे श्री विष्णु के वाहन हैं।

गरुड एक विशाल पक्षी है। उसके दो बड़े पंख हैं। उसकी चोंच भी बहुत खूबसूरत है। वह बहुत ही प्रतापी पक्षी है।
गरुड सबसे बड़ा पक्षी है। इसलिए उसे सभी पक्षियों का राजा भी कहा जाता है। ‘खगेश्वर’ उसका दूसरा नाम है।

गरुड के पिता कश्यप ऋषि हैं और उसकी माता विनता हैं। प्राचीन कथाओं में गरुड और सांपों के बीच शत्रुता के किस्से दिए गए हैं। गरुड और विनता नागों की माता कद्रू के दास थे। गरुड और श्रीविष्णु पहली बार मिले जब कद्रू ने गरुड को अमरता का अमृत अमृत लाने का आदेश दिया था।

गरुड सभी सांपों का दुश्मन है। वह कभी-कभी उन्हें खाता है। इसलिए ‘नागनशक’, ‘नागंतका’ और ‘अहिरिपु’ उसके कुछ अन्य नाम हैं।

भारत में गरुड को देवता के समान माना जाता है। वह एक प्रमुख देवता नहीं हैं, गरुड सभी भारतीयों के मन में सम्मान रखते हैं। गरुड का गायत्री मंत्र भी है। ऐसा कहा जाता है कि यह सभी नकारात्मकता को नष्ट कर देता है। वह पवित्र मंत्र निम्नलिखित है-

हम गरुड, महान आत्मा, सर्वोच्च होने की अभिव्यक्ति का ध्यान करते हैं। सुनहरे पंखों वाला मुझे स्पष्टता दे। हे गरुड, कृपया मुझे ज्ञान की ओर मार्गदर्शन करें।
Sanskrit Essays | संस्कृत निबंध संग्रह


Other Interesting Sections

Axioms

Learn about Sanskrit Axioms which is a statement or proposition which is regarded as being established, accepted, or self-evidently true.

Sanskrit Proverbs

Proverbs

Learn about Sanskrit Proverbs which are a short, well-known saying, stating a general truth or piece of advice.

Shlokas

Learn about Shloka or shlokas in Sanskrit which consists of four padas of 8 syllables each, or of two half-verses of 16 syllables each.

guest

0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments