Essay on Importance of Machines in Sanskrit | यंत्रों का महत्व पर संस्कृत निबंध।

This post is an essay on Importance of Machines in Sanskrit.

यंत्रों का महत्व पर संस्कृत निबंध।

Translation in English and Hindi is also given for better understanding.

This essay can be referenced by school students and Sanskrit learners.

Essay on Importance of Machines in Sanskrit

यन्त्राणां महत्त्वम्।

यथा कालगमनम् अभवत्, तथा मानवाः नूतनान् आविष्कारान् अरचयन्। आविष्कारेषु एतेषु, यन्त्राणि मुख्यानि आसन्।

येनैपि वस्तुना मनुष्यकार्यम् अल्पीक्रियते, तत् यन्त्रं कथयितुं शक्यते। यन्त्राणि तु प्राचीनकालादेव निर्मीयन्ते स्म। परं सत्यरूपेण यन्त्रयुगं ‘Industrial Revolution’ अथवा औद्योगिकक्रान्तिः इत्यस्यानन्तरं प्रारब्धम्।

आधुनिकजीवनं यन्त्रैः विना अशक्यमेव। प्रायः प्रत्येकस्मै कार्याय यन्त्रमेकं वर्तते। विशेषतः येभ्यः कार्येभ्यः श्रमः आवश्यकः, तेभ्यः यन्त्रनिर्माणम् अभवत्। यथा – वस्त्रक्षालनाय अधुना यन्त्रं निर्मितम्। यन्त्राणि तत्रापि वर्तन्ते, यत्र मनुष्याः सुखं वाञ्छन्ति। यथा – वायुशीतलीकरणयन्त्रं कक्षे शीतलतां प्रसारयति। यन्त्राणाम् उपयोगः उद्योगेषु अपि भवति।

परं यन्त्रेषु अधिकावलम्बनं योग्यं नास्ति। यदि तादृशं भवति, तर्हि मनुष्याणां स्वक्षमता क्षयं यास्यति। एकदा एषा स्थितिः भविष्यति, यस्यां मनुष्याः स्वत्वेन किमपि कर्तुं समर्थाः न भविष्यन्ति।

यन्त्राणि मुख्यतः हितकार्यं कुर्वन्ति। परन्तु प्रत्येकवस्तुवत् तेषां हानिः लाभश्च स्तः। अतः यन्त्राणि जीवने महत्त्वपूर्णानि सन्ति, परन्तु मनुष्याः विवेकबुद्ध्या एव यन्त्राणि उपयोजयेयुः।

yantrāṇāṃ mahattvam।

yathā kālagamanam abhavat, tathā mānavāḥ nūtanān āviṣkārān aracayan। āviṣkāreṣu eteṣu, yantrāṇi mukhyāni āsan।

yenaipi vastunā manuṣyakāryam alpīkriyate, tat yantraṃ kathayituṃ śakyate। yantrāṇi tu prācīnakālādeva nirmīyante sma। paraṃ satyarūpeṇa yantrayugaṃ ‘Industrial Revolution’ athavā audyogikakrāntiḥ ityasyānantaraṃ prārabdham।

ādhunikajīvanaṃ yantraiḥ vinā aśakyameva। prāyaḥ pratyekasmai kāryāya yantramekaṃ vartate। viśeṣataḥ yebhyaḥ kāryebhyaḥ śramaḥ āvaśyakaḥ, tebhyaḥ yantranirmāṇam abhavat। yathā – vastrakṣālanāya adhunā yantraṃ nirmitam। yantrāṇi tatrāpi vartante, yatra manuṣyāḥ sukhaṃ vāñchanti। yathā – vāyuśītalīkaraṇayantraṃ kakṣe śītalatāṃ prasārayati। yantrāṇām upayogaḥ udyogeṣu api bhavati।

paraṃ yantreṣu adhikāvalambanaṃ yogyaṃ nāsti। yadi tādṛśaṃ bhavati, tarhi manuṣyāṇāṃ svakṣamatā kṣayaṃ yāsyati। ekadā eṣā sthitiḥ bhaviṣyati, yasyāṃ manuṣyāḥ svatvena kimapi kartuṃ samarthāḥ na bhaviṣyanti।

yantrāṇi mukhyataḥ hitakāryaṃ kurvanti। parantu pratyekavastuvat teṣāṃ hāniḥ lābhaśca staḥ। ataḥ yantrāṇi jīvane mahattvapūrṇāni santi, parantu manuṣyāḥ vivekabuddhyā eva yantrāṇi upayojayeyuḥ।

Essay on Importance of Machines

As time progressed, humans made new inventions. Out of these inventions, machines are the most important.

Any device that can reduce the human workload can be said to be a machine. Machines have been made since ancient times. However, the time when machines really came to prominence was during the Industrial Revolution.

The modern lifestyle is impossible without machines. There probably exists a machine for every work. Often, machines were made for such a type of work that required labour, like washing machines were made to simplify the laborious work of washing clothes. Machines have also been made to add ease to human lives, like how air conditioners, or ACs, were made to help cool the temperature in a room. Machines are also widely used in industries.

However, too much dependence on machines is not a good thing. If that happens, then the capabilities of humans would greatly deteriorate. At one time, it could happen that humans were incapable of performing any work by themselves.

Machines are mainly for the welfare of human beings. But like everything else, they have both pros and cons. So while machines are certainly important for humans, humans must use machines wisely.

यंत्रों का महत्व पर निबंध

जैसे समय आगे बढ़ा, मानव ने नए-नए आविष्कार किए। इन आविष्कारों में से यंत्र, या मशीनें, सबसे महत्वपूर्ण हैं।

कोई भी उपकरण जो मानव की काम में सहायता कर सकता है, उसे यंत्र कहा जा सकता है। यंत्र प्राचीन काल से बनाई जाती रही हैं। परंतु, यंत्र सच में प्रमुखता औद्योगिक क्रांति में बढ़ी।

यंत्रों के बिना आधुनिक जीवनशैली असंभव है। हर कार्य के लिए शायद एक यंत्र बनाया गया है। विशेष रूपे से जिन कार्यों के लिए श्रम की आवश्यकता होती थी उनके लिए यंत्रों का निर्माण किया जाता था। जैसे – कपड़े धोने के लिए वाशिंग मशीन। यंत्रों का उपयोग उद्योगों में भी किया जाता है।

मानव जीवन को आसान बनाने के लिए भी यंत्र बनाए गए हैं। जैसे एयर कंडीशनर जिससे कमरे में शीतलता फैल सकती है।

परंतु, मशीनों पर बहुत अधिक निर्भरता अच्छी बात नहीं है। यदि ऐसा होता है, तो मनुष्य स्वयं क्षमताएँ खो देंगे। एक समय ऐसा हो सकता है कि मनुष्य कोई भी कार्य स्वयं करने में असमर्थ होंगे।

यंत्र मुख्य रूप से मनुष्यों के हित के लिए हैं। लेकिन हर वस्तु की तरह, उनके हानि और लाभ दोनों हैं। इसलिए मनुष्यों के लिए यंत्र महत्त्वपूर्ण हैं, परंतु मनुष्य समझदारी से ही यन्त्रों का उपयोग करें।

Sanskrit Essays | संस्कृत निबंध संग्रह


Other Interesting Sections

Axioms

Learn about Sanskrit Axioms which is a statement or proposition which is regarded as being established, accepted, or self-evidently true.

Sanskrit Proverbs

Proverbs

Learn about Sanskrit Proverbs which are a short, well-known saying, stating a general truth or piece of advice.

Shlokas

Learn about Shloka or shlokas in Sanskrit which consists of four padas of 8 syllables each, or of two half-verses of 16 syllables each.

guest

0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments