Essay on river Ganga in Sanskrit

This is an essay on river Ganga in Sanskrit, i.e. निबन्धः.

This essay on river Ganga in Sanskrit can be referenced by school students and Sanskrit learners.

Transliteration, meaning in English and Hindi translation are given for better understanding.

Essay on river Ganga in Sanskrit

गङ्गा

भारते बहवः नद्यः सन्ति। तासु गङ्गा महत्त्वपूर्णतमा नदी अस्ति। अस्याः भारतीयसंस्कृत्याम् अतीव महत्त्वपूर्णं स्थानम् अस्ति।
सा हिमालयपर्वतेभ्यः प्रवहति। तस्याः जलं पवित्रं मन्यते। तस्याः जलं पीत्वा, अथवा तेन स्नात्वा पुण्यं प्राप्यते। जनाः तां देवीरूपेण मन्यन्ते।
सा उत्तरभारते विशेषतया महत्त्वपूर्णा। तस्याः प्रवाहस्य कारणात् तत्र भूमिः सरसा भवति। अनेककृषिकाणां सस्योत्पादने सहायता भवति।
पौराणिककथासु गङ्गा शन्तनुनृपस्य भार्या तथा च देवव्रतस्य (भीष्मस्य​) माता। गङ्गायाः अन्यनामानि अपि सन्ति। यथा – भागीरथी जाह्नवी च​। गङ्गायाः पवित्रतायाः कारणात् तस्याः तीरे तीर्थस्थानानि अपि सन्ति। यथा – “वाराणसी, हृषीकेश, हरिद्वार” इति।
तस्याः पात्रं विस्तृतं भवति। प्रयागे तस्याः यमुनया सह सङ्गमः भवति।
जनाः स्नानसमये गङां नित्यं स्मरन्ति।

गङ्गे च यमुने चैव गोदावरि सरस्वति।
नर्मदे सिन्धु कावेरि जलेऽस्मिन्सन्निधिं कुरु॥

gaṅgā

bhārate bahavaḥ nadyaḥ santi। tāsu gaṅgā mahattvapūrṇatamā nadī asti। asyāḥ bhāratīyasaṃskṛtyām atīva mahattvapūrṇaṃ sthānam asti।
sā himālayaparvatebhyaḥ pravahati। tasyāḥ jalaṃ pavitraṃ manyate। tasyāḥ jalaṃ pītvā, athavā tena snātvā puṇyaṃ prāpyate। janāḥ tāṃ devīrūpeṇa manyante।
sā uttarabhārate viśeṣatayā mahattvapūrṇā। tasyāḥ pravāhasya kāraṇāt tatra bhūmiḥ sarasā bhavati। anekakṛṣikāṇāṃ sasyotpādane sahāyatā bhavati।
paurāṇikakathāsu gaṅgā śantanunṛpasya bhāryā tathā ca devavratasya (bhīṣmasya​) mātā। gaṅgāyāḥ anyanāmāni api santi। yathā – bhāgīrathī jāhnavī ca​। gaṅgāyāḥ pavitratāyāḥ kāraṇāt tasyāḥ tīre tīrthasthānāni api santi। yathā – “haridvāra” iti।
tasyāḥ pātraṃ vistṛtaṃ bhavati। prayāge tasyāḥ yamunayā saha saṅgamaḥ bhavati।
janāḥ snānasamaye gaṅāṃ nityaṃ smaranti।

gaṅge ca yamune caiva godāvari sarasvati।
narmade sindhu kāveri jale’sminsannidhiṃ kuru॥

Essay on river Ganga

Many rivers flow in India. However, the most important of them all is the river Ganga. She has a position of utmost importance in Indian culture.

The river Ganga originates in the Himalayas. Her water is holy. By drinking her water or by bathing in the river ganga, one is purified. People consider Ganga to be a goddess.

River Ganga is especially important in Northern India. The land there is fertile because of the river. The river water assists the farmers in growing crops.

In ancient Indian stories, Ganga is depicted as the wife of King Shantanu and the mother of Devavrata (Bhishma). Ganga is known by many names. Some are Bhagirathi, Jahnavi, etc. Due to her holiness, many places situated on her banks are considered holy e.g. Varanasi, Rishikesh, Haridwar.

Ganga is a wide river. At Prayag, the Ganga merges with the Yamuna river. People always remember river Ganga while bathing by reciting the following shloka.

O’ Holy river, Ganga, Yamuna, Godavari, Saraswati, Narmada, Sindhu and Kaveri! Please enter this water in which I am bathing and make it holy.

गंगा नदी पर निबंध

भारत देश में बहुत नदियाँ बहती हैं। उनमें गंगा नदी महत्त्वपूर्ण है। इस नदी का भारतीय संस्कृति में महत्त्वपूर्ण स्थान है।

यह हिमालय पर्वत से उगम पाती है। इसका जल पवित्र माना जाता है। इसका पानी पीकर अथवा उसमें स्नान करके पुण्य प्राप्ति होती है। लोग इसे देवता रूप मानते हैं।

उत्तर भारत में यह महत्त्वपूर्ण है। इसके प्रवाह से वहाँ की भूमि सकस हो जाती है। अनेक किसानों को खेत में उत्पादन करने के लिए इस नदी की सहायता होती है।

पौराणिक कथा में गंगा राजा शंतनु की पत्नी और देवव्रत (भीष्मजी) की माँ थी। गंगा नदी के अनेक नाम हैं। जैसे – भागीरथी, जाह्नवी इत्यादी। गंगा नदी की पवित्रता की वजह से उसके तीर पर तीर्थस्थान भी हैं। जैसे – वाराणसी, हृषीकेश, हरिद्वार, इत्यादी।

गंगा नदी का पात्र विशाल है। प्रयाग में गंगा नदी का यमुना नदी से संगम होता है। लोग स्नान करने के समय गंगा नदी को नित्य याद करते हैं।

हे गंगा, यमुना, गोदावरी, सरस्वती, नर्मदा, सिन्धु, कावेरी नदियों! मेरे स्नान करने के इस जल में आप सभी पधारिए।

Sanskrit Essays | संस्कृत निबंध संग्रह


Other Interesting Sections

Axioms

Learn about Sanskrit Axioms which is a statement or proposition which is regarded as being established, accepted, or self-evidently true.

Sanskrit Proverbs

Proverbs

Learn about Sanskrit Proverbs which are a short, well-known saying, stating a general truth or piece of advice.

Shlokas

Learn about Shloka or shlokas in Sanskrit which consists of four padas of 8 syllables each, or of two half-verses of 16 syllables each.

guest

0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments